Explain what reason is based on the verses of the Qur'an

Document Type : پژوهشی

Authors

1 Assistant Professor, Department of Educational Science, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran.

2 Ph.D. student, Department of Philosophy of Education, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran.

Abstract

The aim of this study was to investigate the concept of reason based on Quranic verses by analytical-documentary method. According to the verses of the Qur'an, reason is one of the most important intellectual processes from which three meanings have been deduced. In the first sense, reason is like light emitted from within. In this sense, reason means man's relationship with the divine and spiritual dimension of his soul, which while illuminating the divine dimension of the soul, as a halo of light, encompasses the totality and reality of the soul and controls the undesirable desires of the soul. . After that, reason is like a ray of light that shines on objects and events from within and illuminates their reality and totality. In this sense, it is in the light of reason that the verse of objects and events as well as their implicit meanings are explained. This stage of reasoning means reasoning. Thirdly, reasoning is like a mirror that reflects the truth. This kind of reasoning indicates the relation of human existence with objects and phenomena.

Keywords


- قرآن کریم، ترجمه: الهی قمشه‌ای.
- نهج البلاغه، 1379، ترجمه: محمد دشتی، قم: موعود اسلام.
- آزاد ارمکی، تقی، 1375، «جامعه شناسی عقلانیت»، فلسفه و کلام «قبسات»، شماره1.
- آلوسی، سید محمود، ١٤١٥ ق، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم ، ج ٤-٦-٧، با تحقیق علی عبد الباری‌ عطیۀ، بیروت : دارالکتب العلمیۀ.
- آمدی، عبدالواحد، 1360، غررالحکم و دررالکلم، تحقیق: سیدجلال الدین المحدث، تهران: دانشگاه تهران.
- اصفهانی، راغب، 1383ش، مفردات الفاظ قرآن کریم، قم: ذوی القربی.
- افلاطون، 1380، دوره آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفى، تهران: خوارزمى.
- اقبال لاهوری، محمد، بی تا، احیای فکر دینی، تـرجمه احـمد‌ آرام‌ ، تهران : رسالت قلم.
- اندلسی، محمدبن یوسف ، ١٤٢٠ق، البحر المحیط فی التفسیر، ج ٤-٦، با تحقیق صدقی محمد جمیل‌ ، بیروت‌: دارالفکر.
- ارسطو، 1389، درباره نفس، ترجمه: علی مراد داودی، تهران: حکمت.
- ابن اثیر جزری، محمد بن محمد، 1399ق، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، تحقیق: طاهر احمد الزاوی و محمود محمد الطناحی، بیروت: المکتبه العلمیه.
- امامی جمعه، سید مهدی و مهدی زاده، مینا، 1393، «معنا، چیستی و هستی شناسی عقل از نظر ملاصدرا و دکارت»، حکمت اسراء ، شماره 22.
- اکبر زاده، حوران، 1391، «تحلیل و بررسی فرآیند حصول ادراک عقلی از دیدگاه صدرالمتالهین»، شناخت، شماره49.
- اصلانی، یاسر،1391، تربیت عقلانی بر مبنای اندیشه‌های امام خمینی، تهران: سبحان.
- برنجکار، رضا،1380، «عقل و تعقّل»، قبسات، شماره19.  
- جعفری،  محمد تقی ، 1374، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه،  تهران: دفتر فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- ..................................... ، 1363،  تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی،  تهران: اسلامی.
- .....................................، 1362، عقل و عاقل و معقول، تهران: نهضت زنان مسلمان.
جوادی آملی، عبدالله، 1388، تفسیر تسنیم، قم: اسراء.
- ......................................،1400، جلسه اول تفسیر سوره فجر23/11/98، http://javadi.esra.ir/
- حسینی بوشهری، سیدهاشم، 1400، تفسیر سوره «بقره»؛ آیه 44 جلسه 102 درس تفسیر حضرت آیت‎الله حسینی بوشهری 7 مهر 1395،
- دینانی، غلامحسین، 1383، عقلانیت و معنویت، تهران: موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
- راسل، برتراند، 1357، ترجمه: نجف دریابندری، تهران: کتاب پرواز.
- زمخشری، محمود، ١٤٠٧ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل ، ج ٢-٤، بیروت : دارالکتاب العـربی.
- صادقی، افلاطون، 1395، «حوزه معنایی واژه «عقل» در قرآن کریم»، کتاب قیم، دوره6، شماره14، 7-23.
- صدوق، محمد بن علی، ۱۳۸۵ق، علل الشرایع، نجف: المکتبة الحیدریة.  
- صفایی حائری، علی،1356، مسئولیت و سازندگی، قم: هجرت.
- طیب، سیدعبدالحسین، 1386، أطیب البیان فی تفسیر القرآن، قم: موسسه سبطین.
- طباطبایی، سید محمد حسین ، ١٣٩٢ق، المیزان فی تفسیر القرآن‌ ، قم : دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- طریحی، فخرالدین بن محمد، 1375، مجمع‏البحرین، تهران: مرتضوی.
- طالقانی، سیدمحمود، 1362، پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- عروسی حویزی، علی بن جمعه، 1415ق، تفسیر نورالثقلین، تصحیح: سیدهاشم رسولی محلاتی، قم: اسماعیلیان.
-  عباسی، محمد حسین و اکبریان، رضا و سعیدی مهر، محمد، 1394، «تحلیل مسئله تعقل از دیدگاه ابن سینا و ارسطو»، معرفت‌شناسی، سال12، شماره3.
- عقّاد، عباس محمود، 1379، تفکر از دیدگاه اسلام، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی.
- علم الهدی، جلیله، 1388، «ارادی بودن تعقل در پرتو نظریه عقل فعال نزد فارابی و ابن سینا»، حکمت سینوی، شماره 41.
- قرائتی، محسن، 1384، تفسیر نور، قم: موسسه در راه حق.  
- کاپلستون، فردریک، 1386، تاریخ فلسفه، ترجمه: جلال‌الدین مجتبوی، تهران: علمی و فرهنگی.
- کلینی، محمد بن یعقوب ، ١٣٦٥، اصول کافی، تهران : دارالکتب الإسلامیه.
- مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحارلانوار، بیروت: چاپ موسسه الوفاء.
- محمدی ری شهری، محمد، 1381، میزان الحکمه، قم: دار الحدیث.
- مبینی، محمد علی،1380، «عقل در قرآن»، معرفت، شماره 48.
- معلوف، لوئیس، 1992م، المنجد فی اللغه، بیروت: دارالمشرق.