حکومت حسن نیت به عنوان اصلی فقهی و اخلاقی بر قراردادهای بیمه اعتبار تجاری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

حسن نیت به عنوان اصلی که از متون دینی و فقهی قابل برداشت است؛ علاوه بر جنبه اخلاقی و دینی، به مرور زمان جامه حقوقی بر تن نموده و مآلاً از ضمانت اجرای حقوقی نیز بهره مند می گردد. وجود جنبه حقوقی در این اصل، توالی عدم رعایت آن را از توالی اخروی به دنیای کنونی کشیده و اعمال و وقایع حقوقی را متأثر می سازد. اگر چه این اصل بر تمامی قراردادها سایه افکنده است، لکن تنها در قراردادهای بیمه به لزوم وجود نهایت حسن نیت اشاره شده است. در بیمه های اعتبار، به دلیل ارتباط مستمر میان بیمه‌گذار و بیمه‌گر به جهت ویژگی های خاص این نوع بیمه و تعهد به افشاء بیمه‌گذار در تمامی مراحل عقد، اصل حسن نیت اهمیت دوچندان می یابد. چه اینکه سرنوشت بیمه‌گذار و بیمه‌گر در این قرارداد آنچنان به هم ممزوج شده است که آنها را تا مرز شرکای تجاری پیش می برد . مقاله پیش رو، بررسی توصیفی-تحلیلی جلوه های حسن نیت در قرارداد بیمه اعتبار از جانب هر یک از طرفین می باشد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Governance of Good faith as a jurisprudential and moral principle on commercial credit insurance contracts

نویسنده [English]

  • diba jafari
Ph.D. Student, Department of Private law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Good Faith as a principle that can be deduced from religious and jurisprudential texts, trough time, has been converted to a legal rule and eventually benefits from the legal sanctions. The legal feature of this principle draws the sequence of non-observance from the afterlife sequence to the present world and affects legal acts and events. Although this principle has overshadowed all contracts, just in insurance contracts the utmost good faith is needed. The principle of good faith is doubly important in credit insurance because of the continuous relationship between the insurer and the insured due to the special features of this type of insurance and the commitment of the insurer to disclose at all stages of the contract. In other Words, the Commercial fate of the insured and the insurer in this contract is so intertwined that pushes them to the border of business partners. The present article is a descriptive-analytical review of the principle of good faith in the credit insurance contract from each parties' side.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Credit Insurance
  • Disclosure of Information
  • Jurisprudence
  • Principle of Good Faith
 1-آل شیخ، محمد، (1383)، «اصول اساسی حاکم بر عقد بیمه  از منظر حقوقی»، کانون، سال چهل وهفتم، دوره دوم،  فرودین و اردیبهشت، شماره 49، صص 61-76.
2-ابهری، حمید، فلاح خاریکی، مهدی، (1399). «شروط غیر منصفانه در قرارداد  تجاری الکترونیکی در حقوق ایران و اروپا»، پژوهشنامه حقوق تطبیقی، بهار و تابستان، شماره 5، صص 9-33.
3-احمدی، سید محمد مهدی، کلائی، حسن، (1390)، «قاعده  احسان»، مطالعات فقهی و فلسفی، بهار، شماره 5، صص 25-44.
4-اسکینی، ربیعا، نیازی شهرکی، رضا، ( 1386)، «مفهوم اصل حسن نیت و رفتار منصفانه»، حقوقی گواه، شماره 10، صص 3 تا 21 .
5-اسماعیلی، محسن، تقی زاده، ابراهیم، حیدری منور، حسین، (1397)، «حل چالش های عمده در  دعاوی اسرار تجاری با رفع تزاحم دو حق، دادخواهی منصفانه و حفظ  محرمانگی اطلاعات»،  فقه و حقوق  اسلامی،  شماره 16، صص 1- 29.
 6-افشاری، زینب، (1397).  «عقد بیمه و دیدگاههای نوین فقهی فقها درباره مشروعیت آن»،  معارف قران و عترت، سال چهارم، شماره 8،  صص 7-34.
7-السان، مصطفی، (1384)، «تعهد به  حسن نیت در قرارداد بیمه عمر»،  پژوهشهای حقوقی،  شماره 8، ص 149-184.
8-امینی، منصور، ابراهیمی، یحیی، (1390)، «حسن نیت در قراردادها از نظریه تا عمل؛ نگاهی به موضوع در نظام کامن لا»، مطالعات حقوق تطبیقی، شماره 2، صص 23 تا 42.
9---------، قاسمی عهد، وحید، (1391)، «تعهد بیمه‌گذار به خودداری از اظهار نادرست در مرحله مذاکرات پیش قراردادی»، تحقیقات حقوقی، ویژه نامه شماره 8 ، صص 83 تا 136.
10-انصاری، علی، عسگری دهنوی، جواد، (1391)، «نقش و معیار خسن نیت بیمه‌گذار در انعقاد قرارداد بیمه»، پژوهش نامه اندیشه های حقوقی، شماره 2، صص 21 تا 48.
11- ----------، ------------، (1394)،  «مطالعه تطبیقی نقش حسن نیت در عقد بیمه( حقوق ایران و نظامهای حقوقی معاصر)»، پژوهشنامه بیمه، شماره 119، صص 119 تا 138.
12-ایزانلو، محسن، لطفی، احسان، (1390) «درباره تعهدات بیمه‌گذار به اطلاع رسانی»، مطالعات حقوق خصوصی، سال 41،  شماره 23،  صص 57 تا 76.
13-ایزدی فر، علی اکبر، صداقتی، علی،  عباس تبار، مجید، (1397)، «بررسی تطبیقی حمایت از خریدار  با حسن نیت در فقه و حقوق تطبیقی»، پژوهش های فقه و  حقوق اسلامی، بهار، شماره 51، صص 11-32.
14-باریکلو، علیرضا، خزائی، سید علی، (1390)، «اصل حسن نیت و پیامدهای آن در دوره پیش قراردادی؛ با مطالعه تطبیقی در حقوق انگلستان و فرانسه» ، حقوقی دادگستری، شماره 76 ، 53-88.
15-باقری، احمد، داور زنی، حسین، شجاعی، محمدرضا، (1399)، «نسبت سنجی حسن نیت در فقه امامیه و عرفان اسلامی»، عرفان اسلامی، شماره 64، صص 55-74.
16-توکلی، محمد جواد، کریمی، سعید، (1395)، «تفکیک قلمرو قانون و اخلاق تجاری در رویکرد اسلامی»، دین و قانون، شماره 13، ص 49-87.
17-حاجی پور، مرتضی، (1395) «نقش محدود کننده حسن نیت در مذاکرات»، پژوهش حقوق خصوصی،  شماره 14، صص 81-108.
18---------، -----، (1392)، «حسن نیت تکلیفی در  فقه امامیه»، مطالعات حقوق  معاصر، پاییز و زمستان،  شماره 7، صص 31-68 .
19-حقیقی کفاش، مهدی، موسوی مرادی، موسی، امینی، صفیار، بهرامی، امیر، (1393)، «امکان سنجی توسعه بیمه های اعتباری در صنعت بیمه»، طرح پژوهشی پژوهشکده بیمه.
20-دالوندی، شهاب، (1396)، شروط غیر منصفانه در قراردادهای بیمه، پایانامه کارشناسی ارشد گرایش حقوق اقتصادی، دانشگاه شهید بهشتی.
21-دیلمی، احمد (1397) «ماهیت و مبنای قاعده  حسن نیت و راههای اثبات آن»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شماره 17، صص 93-118.
22- زمانی، محمود، رفیعی، محمدتقی، (1395)، «تحلیل اقتصادی حسن نیت در مرحله اجرای قرارداد»، حقوق خصوصی، شماره 28 ،  صص 137-159.
23-سربخشی، محمد (1399). «وظیفه گرایی یا غایت گرایی و وجه مراعات  ارزشهای اخلاقی توسط خداوند متعالی»،  پژوهش های نوین دینی، سال اول،  شماره  اول، تابستان، صص 77-96.
24-سیمایی صراف، حسین، (1393)، «بررسی تطبیقی  حسن نیت در فقه،  حقوق خارجی و اسناد بین المللی»،  آموزه‌های فقه مدنی، پاییز و زمستان،  شماره 10، صص 51-74.
25-غلامی، علی، (1390)، «حقوق و اخلاق از تلاقی تا تفاهم»، پژوهشنامه حقوق اسلامی،  شماره 34، صص 29 تا 46.
26-فیضی پور رفعت، خدیجه، (1397)، «حسن نیت در  عصر مذاکرات الکترونیکی»، علم و وکالت، سال اول، شماره 2، ص 145 تا 168.
27-قاسمی‌‌حامد، عباس، (1396)، «حسن نیت و تعهد به همکاری در حقوق فرانسه»، تحقیقات حقوقی، شماره 46، ص 99-128.
28-قاسمی عهد، رست، علیرضا، (1398)، «مطالعه تطبیقی روشهای حمایت از بیمه‌گذار در قراردادهای الحاقی بیمه در حقوق ایران  و آمریکا»، پژوهشنامه حقوق تطبیقی، سال سوم، شماره4،  صص 145-175.
29-کاتوزیان، ناصر، (1369)،  حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، جلد پنجم، تهران: انتشارات بهنشر.
30-----------، عباس زاده، محمد هادی، (1392)، «حسن نیت در حقوق ایران»، مطالعات حقوق خصوصی، سال  چهل و سوم،  شماره 3، صص167 تا 186.
31-کریمی، سیامک، (1399)، «مطالعه تطبیقی حسن نیت در فرآیند تفسیر موافقت نامه ها  نزد ارکان حل اختلاف سازمان  تجارت جهانی»، دانشنامه‌های حقوقی، تابستان، شماره 7، صص 127-156.
32-محمدی، صفدر، جعفر زاده، سیامک، (1399)،  «اخلاق محوری در ایدئولوژی بانکداری اسلامی با رویکرد  نوین فقه»، پژوهش‌های نوین دینی، سال اول، شماره  اول، تابستان، صص 117-139.
33-موسوی بجنوردی، سید محمد، (1386)، «نقش حسن نیت در عقود و قراردادها در فقه و حقوق»، حقوق و علوم سیاسی، بهار، شماره 2، ص 7-20.
34-موسوی، سید زهرا، سربخشی، محمد، (1399)، «ررسی ضمانت اجرای اخلاق در دیدگاه کانت  و شهید مطهری»، پژوهشهای نوین دینی، سال اول، شماره 2، تابستان، صص 129-152.
35-ناروئی، عبد الله، پنجه پور، جواد، عابدینی، احمد، بهار لویی، سیامک، (1399)، «بررسی فقهی خیار غبن و حسن نیت در مذاهب خمسه و رابطه آن با اخلاق تجاری»، پژوهش‌های اخلاقی،  شماره 40 ، صص 255 تا 274.
 36-نجفی، آزاده، تقی زاده، ابراهیم، (1396) «حسن نیت و جایگاه آن در فقه و حقوق ایران»،  تحقیقات جدید در علوم انسانی،  تابستان، دوره سوم، شماره 25، صص 167-183.
37-نعیمی، عمران،صداقت، محمد مهدی، (1391)، حقوق بیمه، چاپ اول، تهران ، انتشارات جنگل.
38-نقیبی، سید ابولقاسم، تقی زاده، ابراهیم، باقری، عباس، (1393)، «جایگاه  حسن نیت در فقه امامیه»، پژوهشنامه حقوق اسلامی،  شماره 39، صص 33 تا 58.
English:
1-       Anthony A. Tarr J.A)2001) . “The Insured's Non-Disclosure In The Formation Of Insurance Contracts: A Comparative Perspective”, International and Comparative Law Quarterly
2-       Avtar, Singh , (2017), Law of Insurance ,3ed Edn, Delhi: Eastern Book Company
3-       Bayley, Edward .(2009).  “A Doctrine of Good Faith in New Zeland Contractual Relationships”. thesis submitted in fulfilment of the requirements for the Degree of Master of Laws in the University of Canterbury, available at formal site of the University: ir.canterbury.ac.nz
4-       Garner, Bryan A. (2004). Black’s Law Dictionary, 8th edition, Thomson Publication
5-       Hall, Charles E. (1985),  Property and Pecuniary Insurance, London: CIITS
6-       International Credit Insurance & Surety Association. (2015). A Guide to Trade Credit Insurance. UK: Anthem Press
7-       Ivamy, Hardy(1993). General principles of insurance law, London, Butterworth’s, sixth Edition
8-       Jus, Miran.(2013), Credit Insurance, first Edition, ELSEVIER
9-       Kenneth s. Abraham, “A Theory  of Insurance Policy Interpretation”, 95 MICH L.REV.(1997). P 532;  Arthur L. Corbin’s text on Contracts, Student Edition West Group
10-   Lowry, John (2009). "Whither the Duty of Good Faith in UK Insurance Contracts?" Connecticut Insurance Law Journal. 59.pp 97-140
11-   Marshall, Chris (1991). life Assurance Law and taxation, first Edition, Cambridge :the Chartered Insurance Institute,
12-   Mitchell, Andrew D. (2006) “Good Faith in WTO Dispute Settlement”, Milbourn Journal of International Law, Vol 7, No 2
13-   Peden, Elizabeth (2003) , “Contractual Good Faith: Can Australia Benefit from the American Experience?” Bond Law Review 187
14-   Powers, Paul J. (1999) “Defining the Undefinable: Good Faith and the United NationsConvention on Contracts for the International Sale of Goods”, Journal of Law and Commerce,vol.18, p.333- 353
15-   Raoul Colinvaux ,(1979), The Law of Insurance, Fourth Edition ,London :Sweet & Maxwell Limited,
16-   Salcic, Zlatko(2014) Export Credit Insurance And Guarantees, UK: Palgrave Macmillan
17-   Tetley, William (2004). “Good Faith in Contract: Particularly in the Contracts of Arbitration and Chartering”, published by  Mc Gill University ,available at: http://tetley.law.mcgill.ca/comparative/goodfaith.pd, last accessed:13 Dec, 2020