بررسی مشرب عرفانی علامه طباطبایی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشگاه شهید مدنی اذربایجان

چکیده

علّامه طباطبایی دارای شخصیّتی چند وجهی در زمینة علوم تفسیر، فقه، فلسفه و عرفان است، امّا شأن عرفانی ایشان نسبت به ابعاد دیگر علمی ایشان، کمتر مورد توجّه قرار گرفته است؛ با توجّه به این که علّامه از چهره‌های عرفانی شیعه در دوران معاصر هستند؛ بنابراین بررسی مشرب عرفانی ایشان حائز اهمّیت است. علّامه در آثار مختلف خود نظرات مهمی را درباب عرفان مطرح کرده است. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی و کتابخانه‌ای تلاش شده است که مشرب عرفانی علامه و دیدگاههای ایشان درباره عرفان بررسی و تبیین شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که علّامه طباطبایی عرفان راستین را به عنوان یکی از راه های کشف حقیقت می‌داند که با دین اسلام، هم جهت است. بنا بر نظر ایشان، عرفان یک جریان معنوی برخواسته از دین اسلام است که در واقع همان اخلاق قرآنی محسوب می‌شود. ایشان طلب عرفان را امری فطری می‌دانند و معتقدند که انسان ها همواره در پی کسب معرفت نسبت به مبدأ هستی هستند و این فطری بودن، همة انسان ها را دربرمی‌گیرد و فقط شامل عدّة خاصّی نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A study of Allameh Tabatabai's mystical views

نویسندگان [English]

  • somaye khademi 1
  • kazem asgari 2
1 Azarbaijan Shahid Madani
2 Azarbaijan shahid Madani
چکیده [English]

Allameh Tabatabai has a multifaceted personality in the fields of exegesis, jurisprudence, philosophy and mysticism, but his mystical aspect has received less attention than his other scientific aspects; considering that Allameh is one of the Shiite mystical figures in the contemporary era; therefore, his mystical study is important. Allameh has presented important ideas about mysticism in his various works. In the present study, using descriptive and library methods, we have tried to explain and present Allameh's mystical views. The results of this study show that Allameh Tabatabai considers true mysticism as one of the ways to discover the truth that is in line with the religion of Islam. According to him, mysticism is a spiritual current arising from the religion of Islam, which is in fact the Qur'anic morality. He considers the pursuit of mysticism as a natural thing and believes that human beings are always seeking knowledge of the origin of existence, and this innate thing includes all human beings and does not include only a certain number.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mysticism
  • Sufism
  • Tariqat
  • Allameh Tabatabai

مراجع

1-   قرآن کریم (1360)، ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای، چاپ اول، تهران، نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
2-   جبّاران، محمّد (۱۳۹۰)، درسنامة علم اخلاق، ج ۱، چاپ دهم، قم، نشر هاجر.
3-   حسینی طهرانی، محمّدحسین (۱۳۶۶)، رسالة لبّ الّلباب، چاپ چهارم، تهران، انتشارات حکمت.
4-   ـــــــــــــــــــــــــ (بی‌تا)، مهر تابان، چاپ اوّل، قم، انتشارات باقرالعلوم.
5-   خوانساری، جمال‌الدّین محمّد (۱۳۴۶)، شرح غرر الحکم و درر الکلم، تهران، مؤسّسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
6-   روحی، محمّد و فیّاض بخش محمّدتقی (۱۳۹۲)، تفسیر واژگان قرآن کریم، چاپ اوّل، تهران، انتشارات فردافر.
7-   رمضانی، رضا (۱۳۹۵)، آرای اخلاقی علّامه طباطبایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشة اسلامی.
8-   زرّین کوب، عبدالحسین (۱۳۷۶)، دنبالة جستجو در تصوّف ایران، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
9-   سجّادی، سیّدضیاء الدّین (۱۳۸۹)، مقدّمه‌ای بر مبانی عرفان و تصوّف، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات سمت.
10-  سعادت پرور، علی (۱۳۸۸)، پاسداران حریم عشق، چاپ اوّل، تهران، انتشارات احیاء کتاب.
11-  الشّیبی، مصطفی کامل (۱۳۹۶)، تشیّع و تصوّف، چاپ هفتم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
12-  طباطبایی، محمّدحسین (۱۳۸۸)، رسایل توحیدی، چاپ دوم، قم، بوستان کتاب.
13-  ــــــــــــــــــــ (۱۳۷۸)، شیعه در اسلام، چاپ سیزدهم، قم، دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم).
14-  ـــــــــــــــــــ (۱۳۸۱)، طریق عرفان، ترجمة صادق حسن‌زاده، چاپ دوم، قم، نشر بخشایش.
15-  ـــــــــــــــــــ (۱۳۸۷)، ولایت نامه، ترجمة دکتر همایون همّتی، چاپ اوّل، تهران، انتشارات روایت فتح.
16-  ـــــــــــــــــــ (۱۳۷۴)، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم).
17-  عزیزی تهرانی، علی‌اصغر (۱۳۷۸)، اخلاق در نگاه علّامه، چاپ اوّل، قم، انتشارات دارالصّادقین.
18-  فقیهی، سیّداحمد (۱۳۹۳)، روش‌های تربیت اخلاقی در المیزان، چاپ اوّل، قم، انتشارات مؤسّسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
19-  فنایی اشکوری، محمّد (1392)، عرفان در ایران، فصلنامة اندیشة دینی دانشگاه شیراز، شمارة ۱، صص ۶۸- ۴۷.
20-   ـــــــــــــــــــ (۱۳۹۳)، مقدّمه‌ای بر فلسفة اسلامی معاصر، چاپ دوم، قم، انتشارات مؤسّسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
21-  لک علی آبادی، محمّد (۱۳۸۹)، کیش مهر، چاپ سوم، قم، انتشارات هنارس.
22-  محمّد ابن حسین، آقا جمال خوانساری (1346)، شرح غررالحکم، چاپ چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار