راهکار کارآمدسازی توصلیات فاقد قصد قربت از رهگذر ترتب ثواب

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده الهیات دانشگاه تبریز

چکیده

در آموزه‌های دین اسلام، ثواب به عنوان پاداش اعمال نیک، جایگاه محوری دارد. اکثریت قریب به اتفاق اندیشمندان ترتب ثواب بر اعمال توصلی را مشروط به وجود قصد قربت دانسته‌اند. در مقابل عده‌ای این شرط را نپذیرفته و به ترتب ثواب بر اعمال توصلی بدون قصد قربت معتقد شده‌اند. این مسأله در کارآمدسازی احکام توصلیات نقش مهمی دارد. در این تحقیق، مسأله نقش قصد قربت در ترتب ثواب بر توصلیات مورد بررسی و ادله طرفین مورد ارزیابی قرار گرفت. این پژوهش با هدف بررسی دقیق این موضوع و تبیین دیدگاه صحیح انجام شده است. برای نیل به این هدف، در این تحقیق مسأله محور نگارنده با تحقیق کتابخانه‌ای اطلاعات مورد نیاز را گردآوری کرده و با تحلیل عقلی و نقلی، مقایسه‌ای و انتقادی به تبیین و تحلیل مسأله و فروع آن پرداخته است. در این پژوهش، پس از واکاوی مفهوم ثواب و معیارها و ملاک‌های ترتب ثواب، دیدگاه و ادله طرفین مباحثه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حقیقت و چیستی ثواب، معیار و ملاک آن و همچنین تمایز بین ثواب تکوینی و ثواب قراردادی نقشی کلیدی در حل این مسأله ایفا می‌کنند. بر اساس این یافته‌ها، دیدگاه جدیدی ارائه می‌شود که طبق آن، بر اعمال توصلی فاقد قصد قربت ثواب قراردادی مترتب نمی‌شود؛ اما این به معنای فقدان پاداش برای این دسته از افعال نیک نبوده و بر این افعال پاداش‌هایی در قالبی غیر از ثواب و به صورت حتمی و واجب مترتب می‌شود که نقشی اساسی در کارآمدسازی توصلیات دارد. همچنین افعال توصلی دارای ثواب تکوینی هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

“The Solution for Efficiency of Connections Without the Intention of Proximity through the Order of Reward”

نویسنده [English]

  • Ali Ghadrdan Gharamaleki
Assistant Professor of Theology Faculty of Tabriz University
چکیده [English]

In Islamic teachings, reward as a recompense for good deeds holds a central position. The vast majority of scholars have conditioned the attribution of reward to non-obligatory acts on the presence of the intention for divine proximity. In contrast, a minority have rejected this condition and believed in the attribution of reward to non-obligatory acts without the intention for divine proximity. This issue plays a significant role in the effectiveness of non-obligatory rulings. This research investigates the role of the intention for divine proximity in the attribution of reward to non-obligatory acts and evaluates the arguments of both sides. This study aims to carefully examine this issue and explain the correct viewpoint. To achieve this goal, the author of this research-oriented study has gathered the necessary information through library research and has analyzed the issue and its branches through rational and textual, comparative, and critical analysis. In this research, after examining the concept of reward, its criteria, and the standards for attributing reward, the viewpoints and arguments of both sides of the debate have been examined and analyzed. The findings of the research indicate that the truth and nature of reward, its criteria and standards, as well as the distinction between natural reward and conventional reward play a key role in resolving this issue. Based on these findings, a new viewpoint is presented according to which conventional reward is not attributed to non-obligatory acts lacking the intention for divine proximity; however, this does not mean the absence of a reward for these types of good deeds, and these deeds are rewarded in a form other than reward and in a necessary and obligatory manner, which plays a fundamental role in the effectiveness of non-obligatory acts. Moreover, non-obligatory acts have a natural reward.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Optimization of supererogatory actions
  • Intention of proximity to God in supererogatory
  • Attribution of reward to supererogatory actions
  • Moral beauty of the agent
  • Intrinsic goodness of the action itself