بررسی و نقد تفاسیر واعظانه قرآن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد یار گروه قرآن و مستشرقان ،مجتمع آموزش عالی امام خمینی (ره).جامعه المصطفی العالمیه

2 دکترای تفسیر تطبیقی

چکیده

از جمله ابزارهای مورد استفاده بزرگان ادبیات فارسی در راستای دستگیری معنوی از دیگران، وعظ و اندرز است؛ به گونه‏ای که می‏توان گفت این مقوله بی‏اغراق بخش معظمی از متون نظم و نثر فارسی را شکل داده است. از کهن‏ترین شاعران و ادیبان تا معاصران از ایشان، پند و اندرز را در آثار خود به‏کار بسته و حتّی، گاه در مسائلی چند، به نقد واعظان پرداخته‏اند. از آنجاکه هدف اصلی قرآن، هدایت و موعظه است، ادیبان پارسی‏نگاری که در حوزه تفسیر قرآن دست به تألیف زده‏اند، موعظه را بخش مهمی از آموزه‏های تفسیری خود ساخته و در تفاسیری که به عنوان «تفسیر واعظانه» نامبردار گشته‏اند، به اندرز خوانندگان و مخاطبان خود روی آوردند. پدیده تفسیر آمیخته با وعظ، از دیرباز در ادب فارسی با ترجمه تفسیر طبری رخ نمود سپس در دوره‏های میانی به خلق آثاری در نظم و نثر نظیر: روض الجنان رازی و کشف الأسرار میبدی انجامید؛ اگرچه نمی‏توان از مثنوی ملای روم که با الهام از آیات قرآن به اندرز مخاطبان در لوای گونه‏ای از تفسیر و تبیین قرآن پرداخته، اغماض کرد. آنگاه عالمانی از متأخران این سیر را ادامه دادند و چونان اسلاف خود به خلق آثار تفسیری-ادبی سترگی دست یافتند؛ چنان‏که از مواهب علیّه کاشفی سبزواری می‏توان به عنوان اوج تفسیر واعظانه متأخران ادب فارسی یاد کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Barsi and criticism of the interpretations of the Qur’an and its preachers

نویسندگان [English]

  • Baqir Riahi Mehr 1
  • seyyed Mohammad Hosseini Pour 2
1 Assistant Professor of the Qur'an and Orientalist Department, Imam Khomeini (RA) Higher Education Complex, Al-Mustafa Al-Alamiya University
2 An applied interpretation book
چکیده [English]

Among the tools used by the greats of Persian literature in order to spiritually arrest others is preaching; In a way, it can be said that this category has exaggerated a large part of Persian poetry and prose texts. From the oldest poets and writers to their contemporaries, they have used advice in their works and even, sometimes in a few issues, have criticized preachers. Since the main purpose of the Qur'an is guidance and preaching, Persian writers who have written in the field of Qur'anic exegesis have made sermons an important part of their interpretive teachings and have been referred to as "preaching interpretations". They turned to the advice of their readers and audiences. The phenomenon of tafsir mixed with sermons has long occurred in Persian literature with the translation of Tabari tafsir. However, one cannot ignore the Masnavi of the Molavi, who, inspired by the verses of the Qur'an, advised the audience in the form of a kind of interpretation and explanation of the Qur'an. Later scholars from the latter continued this course and, like their predecessors, achieved the creation of interpretive-literary works of Stargi; As "Mavaheb o Aliyah" of Sabzevari can be mentioned as the culmination of the preaching interpretation of the late Persian literature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sermon
  • preacher
  • preacher interpretation
  • Persian language and literature