درمانِ شناختیِ «هراس از مرگ و اندوه مواجهه با آن» (با تأکید بر دیدگاه ابوعلی مسکویه)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معارف اسلامی دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 گروه حکمت و کلام دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی ، تهران، ایران.

چکیده

دیدگاه متفاوت انسانها درباره­ی مرگ مبنای مواجهه­ی آنها با این مسئله و سازنده­ی جهان­بینی فرد در زندگی اوست. مرگ در کنار اموری مانند تنهایی، پوچی و فقدان آزادی از رنجهای بشر شمرده می شود. تحقیق حاضر از این جهت که می تواند بشر را از گرفتاری به این رنج رهایی بخشد، دارای اهمیت است. به طور کلی مواجهه‏های انسان نسبت به مسئله‏ی مرگ از نظر مسکویه، به سه دسته تقسیم می‏گردد: ترس، حزن و شوق. ترس و خوف نوعی عرض نفسانی­ است نسبت به امری که انتظار می‏رود در آینده رخ دهد ولی هنوز رخ نداده است. حزن نیز نوعی عرض نفسانی است که به دنبال از دست دادن امری مطلوب در گذشته، رخ می‏دهد. از نظر مسکویه درست­ترین مواجهه با مسئله­ی مرگ، مواجهه از سنخ شوق است که در این مقاله – با روشی توصیفی و تحلیلی- بدان خواهیم پرداخت. مسکویه به طور کلی ریشه­ی ترس از مرگ را، جهل نسبت به حقیقت انسان و مرگ دانسته است. در بیان علل حزن نسبت به مرگ نیز دو عامل الف) ترک اولاد و اموال و ب) بی­اطلاعی از سرانجام اموال و اولاد را برشمرده است که ریشه­ی این دو دسته حزن نسبت به مرگ در واقع جهل نسبت به عالم ناپایدار و غیرثابت دنیا و بعد مادی وجود انسان است. در مقابل مسکویه بیان می‏دارد که دو دسته از انسان­ها نسبت به مرگ اشتیاق دارند: الف) کسانی که به حقیقت انسان و عالم دیگر آگاهی و بصیرت یافته باشند و ب) کسانی که در زندگی دنیوی خویش گرفتار رنج­های دشواری گردیده باشند، این دو دسته مرگ را بر زندگی در این عالم ترجیح داده و نسبت به مرگ شوق پیدا می‏کنند و امورات زندگی خود را بر مبنای همین مواجهه نسبت به مرگ، سامان می‏دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Cognitive treatment of fear of death and the grief of facing it (with emphasis on Abu Ali Miskawayh's perspective)

نویسندگان [English]

  • Ebrahim Noei 1
  • Fatemeh Hosseini Niafar 2
1 Department of Islamic Studies, Faculty of Theology and Religions, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Department of Wisdom and Theology, Faculty of Theology and Religions, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The different views of people about death and how to face it have a great impact on people's lives.In general, human encounters with the issue of death are divided into three categories: fear, sadness, and joy. Fear and dread are a type of emotional distress towards something that is expected to happen in the future but has not yet happened. Sadness is also a type of emotional distress that occurs following the loss of something desirable in the past. According to Miskawayh, the most correct feeling regarding the issue of death is to love death. In this article, we will show, using a descriptive and analytical method, that the root of the fear of death is ignorance of the truth about man and death. Humans’ grief towards death is also due to two reasons: A) leaving behind children and property and B) not knowing the fate of property and children. The root of these sorrows is that we do not know that the world in which we live is mortal. From Miskawayh’s perspective, two groups of people are eager for death: A) those who have gained awareness and insight into the truth of man and the other world and B) those who have suffered difficult suffering in their worldly life. These two groups prefer death to life in this world and become eager for death and organize their life affairs based on this view of death.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Death
  • Fear
  • Grief
  • Cognitive Therapy
  • Abu Ali Miskawayh