نقد شبهات ابن تیمیه و قفاری درباره آموزه‌ی تقیه در شیعه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه شیعه شناسی جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

تقیه یکی از آموزه‌هایی است که ادله قرآنی، روایی و عقلی بر مشروعیت آن دلالت دارند. بر این اساس اختلافی در اصل جواز آن میان مسلمانان وجود ندارد، ولی به دلیل مختصات خاص تاریخی، شیعه بیشتر به آن شهرت یافته است. به این سبب مخالفان شیعه، آن را دستاویزی برای حمله به شیعه قرار داده‌اند. ابن تیمیه سلفی و ناصر قفاری از وهابیان معاصر، تمسک شیعه به این آموزه را غالیانه دانسته-اند. منافقانه بودن، تعمیم نادرست، لسانی دانستن تقیه، اضرار به غیرو قوام آن بر امام شناسی نادرست از جمله شبهات آنان بر شیعه در این آموزه است. در جستار حاضر، این شبهات به روش توصیفی تحلیلی بر اساس منابع کتابخانه‌ای مورد نقد قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان می دهد بر خلاف ادعای این دو، شیعه تقیه را تنها در شرایط اضطرار، به صورت موردی، به قدر ضرورت و مشروط به عدم اضرار به دیگران مجاز می داند. ادله جواز تقیه برعمومیت آن دلالت داشته و تنها تقیه در مقابل کفار را اثبات نمی کند. هم چنین مفهوم تقیه با نفاق مصطلح متفاوت بوده و نیز ادله این دو در روی-آوری شیعه به تقیه ناصواب می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criticism of Ibn Taymiyyah and Qefari's doubts about the doctrine of Taqiyya in Shia

نویسنده [English]

  • mohammad azimi
almostafa
چکیده [English]

Taqiyyah is one of the teachings that the Qur'anic, narrative and intellectual evidences indicate its legitimacy. Accordingly, there is no difference in principle between Muslims, but Shiites are better known for their specific historical characteristics. For this reason, the Shiite opposition has used it as an excuse to attack the Shiites. Ibn Taymiyyah Salafi and Nasser Qafari, contemporary Wahhabis, have considered Shiite adherence to this doctrine to be exaggerated. Hypocrisy, incorrect generalization, verbal taqiyyah, harm to non-consistency on incorrect Imamology are among their suspicions about Shiites in this doctrine. In the present study, these doubts were critiqued analytically based on library resources. The research findings show that, contrary to the claims of the two, the Shiites allow taqiyyah only in emergencies, on a case-by-case basis, as long as it is necessary and conditional on not harming others. The evidence for the permission of Taqiyyah indicates its generality and does not only prove Taqiyyah against the infidels. Also, the concept of taqiyyah is different from the so-called hypocrisy, and also the arguments of the two in the conversion of Shiites to taqiyyah are incorrect.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Taqiyyah
  • Taqiyyah of Kufi
  • Taqiyyah of Circuits
  • Ibn Taymiyyah
  • Qafari
  1. قرآن کریم (ترجمه الهی قمشه‌ای)

    1. ابن ابی شیبة، عبدالله بن محمد(۱۴۰۹ق)؛ المصنف فی الاحادیث و الآثار، ریاض، مکتبة الرشد ناشرون.
    2. ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله(۱۴۰۴ق)؛ شرح نهج البلاغة لابن ابی الحدید، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
    3. ابن تیمیة حرانی، احمد بن عبد الحلیم(۱۴۳۲ق)؛ مجموع الفتاوی، بیروت، دارالوفاء.
    4. ـــــــــــ: (۱۴۰۶ق)؛ منهاج السنة النبویة فی الرد علی الشیعة القدریة، تحقیق محمد رشاد سالم، جامعة الامام محمد بن سعود الاسلامیة.
    5. ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی(بی‌تا)؛ تهذیب التهذیب، بیروت، دار صادر.
    6. ـــــــــــ: ( ۱۴۲۴ق)؛ فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت، دار الکتب العلمیة.
    7. ابن سعد، محمد بن سعد(۱۴۱۰ق)؛ الطبقات الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیه.
    8. ابن عساکر( ۲۰۰۳م)؛ تاریخ مدینة دمشق، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
    9. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر ( ۱۴۰۷ق)؛ البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر.
    10. ـــــــــــ:  (۱۴۱۹ق)؛ تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیة.
    11. ابن فارس، احمد بن فارس(۱۴۰۴ق)؛ معجم مقاییس اللغة، قم، مکتبة الاعلام الاسلامی.
    12. ابن قتیبة دینوری، عبدالله بن مسلم(۱۴۱۰ق)؛ الامامة و السیاسة، بیروت، دار الاضواء.
    13. ـــــــــــ: (بی­تا)؛ تاویل مختلف الحدیث، بیروت، دار الکتب العلمیة.
    14. ألبانی، محمد ناصر(۱۴۰۵ق)؛ ‌إرواء الغلیل ، بیروت، المکتب الإسلامی.
    15. آلوسی، محمود بن عبدالله(۱۴۱۵ق)؛ روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت، دارالکتب العلمیة.
    16. الهی ظهیر، احسان(۱۳۹۶ق)؛ الشیعة و السنة، لاهور، ادارة ترجمان السنة.
    17. امینی، عبدالحسین(۱۴۱۶ق)؛ الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب، قم، مرکز الغدیر.
    18. بخاری، محمد بن اسماعیل(۱۴۰۷ق)؛ صحیح البخاری، بیروت، دار ابن کثیر.
    19. حلی، حسن بن یوسف(۱۴۱۳ق)؛ کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم، موسسة النشر الاسلامی.
    20. ذهبی، محمد بن أحمد(۱۹۹۷م)؛ سیر أعلام النبلاء، بیروت، ‌دار الفکر.
    21. رشید رضا، محمد(۱۴۱۴ق)؛ تفسیر المنار، بیروت، دارالمعرفة.
    22. سبحانی، جعفر(۱۴۱۲ق)؛ الإلهیات على هدى الکتاب و السنة و العقل، قم، مرکز العالمی للدراسات الاسلامیة.
    23. ـــــــــــ: ( ۱۳۸۱)؛ الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، قم، مؤسسة الامام الصادق (ع).
    24. ـــــــــــ: (۱۴۲۷ق)؛ بحوث فی الملل و النحل، قم، موسسة الامام الصادق (ع).
    25. ـــــــــــ: (۱۴۲۵ق)؛ رسائل و مقالات،‌ قم، مؤسسة الامام الصادق (ع).
    26. سرخسی، محمد بن احمد(۱۴۲۱ق)؛ المبسوط، بیروت، دار الکتب العلمیة.
    27. سیوری، فاضل مقداد(۱۴۲۲ق)؛ اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
    28. سیوطی، عبد الرحمن بن ابی‌بکر(بی‌تا)؛ تدریب الراوی فی شرح تقریب النووی، بیروت، بی نا.
    29. ـــــــــــ: ( ۱۴۰۹ق)؛ جامع الاحادیث، باشراف دکتر علی جمعة، بی جا، بی نا.
    30. شافعی، محمدبن ادریس(۱۴۰۶ق)؛ ‌اختلاف الحدیث، به کوشش محمد احمد عبدالعزیز، بیروت، بی نا.
    31. شکری آلوسی، محمود(۱۳۷۳ق)؛ مختصر التحفة الاثنی عشریة، قاهره، المطبعة السلفیة.
    32. شیخ حر عاملی، محمدبن حسن( ۱۴۰۹ق)؛ وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البیت (ع).
    33. شیخ صدوق، محمدبن علی بن بابویه(۱۴۱۸ق)؛ الهدایة فی الاصول و الفروع، قم، مؤسسه امام هادی (ع).
    34. شیخ طوسی، محمدبن حسن(بی‌تا)؛ التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء ‌التراث العربی.
    35. شیخ مفید، محمد بن محمد(۱۴۱۳ق)؛ اوایل المقالات فی المذاهب و المختارات، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
    36. ـــــــــــ: (۱۴۱۳ق)؛ تصحیح اعتقادات الإمامیة، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
    37. طبری، محمد بن جریر (بی‌تا)؛ تاریخ الامم و الملوک، ‌بیروت، مکتبة خیاط.
    38. ـــــــــــ: (۱۴۱۲ق)؛ جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفة.
    39. طبرسی، فضل بن حسن(۱۳۷۲)؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو.
    40. غزالی، محمد بن محمد(بی‌تا)؛ احیاء‌ علوم الدین، بی جا، دار الکتب العربی.
    41. فخر رازی، محمد بن عمر(۱۴۲۰ق)؛ التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت، دار احیاء ‌التراث العربی.
    42. قفاری، ناصر بن‌عبدالله(۱۴۱۵ق)؛ اصول مذهب الشیعة الامامیة الاثنی عشریة عرض و نقد.
    43. کلینی، محمد بن یعقوب( ۱۴۰۷ق)؛ الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
    44. متقی، علی بن‌حسام‌الدین(۱۴۳۱ق)؛ کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، بیروت، دار احیاء‌التراث العربی.
    45. مجلسی، محمد باقر(۱۴۰۳ق)؛ بحارالانوار،‌ بیروت، دار احیاء التراث العربی.
    46. مغنیه، محمد جواد(۱۴۱۴ق)؛ الجوامع و الفوارق بین السنة و الشیعة، بیروت.
    47. ـــــــــــ: (۱۴۱۷ق)؛ الشیعة فی المیزان، بیروت، دار الجواد.
    48. نسفی، عبدالله بن احمد(۱۴۱۶ق)؛، تفسیر النسفی، بیروت، دار النفائس.